Nagroda Conrada, przyznawana od 2015 roku, to pierwsze polskie wyróżnienie za debiut prozatorski. Jego celem jest wspieranie nowych głosów w polskiej prozie, rozumianej szeroko – zarówno jako twórczość fabularna, jak i non-fiction. Kapituła nagrody wybrała właśnie pięć najlepszych debiutów 2023 roku.
Pierwsza z nominowanych – Emilia Dłużewska – jest dziennikarką „Gazety Wyborczej”, na której łamach pisze o książkach, popkulturze, feminizmie i przemianach obyczajowych. Jej debiut literacki zatytułowany Jak płakać w miejscach publicznych (Znak Literanova) to osobista opowieść pacjentki zmagającej się z depresją. Autorka łączy elementy felietonu, wpisu z dziennika i komicznego monologu. „Czy osoba z depresją może być wesołą osobą?” – pyta Dłużewska i dodaje: „Czy ktokolwiek o zdrowych zmysłach może być wesołą osobą?”.
Katarzyna Groniec to ceniona piosenkarka oraz autorka tekstów i muzyki. W tym roku zdobyła Fryderyka za album Konstelacje w kategorii „Piosenka Literacka i Poetycka”. Akcja jej powieści Kundle (Wydawnictwo Nisza) toczy się na Górnym Śląsku – ćwierć wieku po wojnie, która zupełnie odmieniła społeczną rzeczywistość regionu. Bohaterowie Groniec to śląscy autochtoni, ale też przesiedleńcy z Kresów, Żydzi, Romowie i Niemcy. Góruje nad nimi instancja narracyjna, która widzi wszystko osobno. Bo niepełnych rodzin i niepewnych tożsamości scalić się nie da.
Kolejna z nominowanych – Maria Halber – jest poetką, autorką tekstów publikowanych m.in. w „Dwutygodniku”, „Małym Formacie” i „Piśmie”, a także współtwórczynią wydawnictwa Girls and Queers to the Front. Jej pierwsza książka prozatorska zatytułowana Strużki(Wydawnictwo Cyranka) opowiada o trudnej przyjaźni dwóch dziewczyn, które różnią się pod wieloma względami, a jednak udaje się im stworzyć bardzo silną więź. Halber w odświeżający sposób rekonstruuje okres dojrzewania i pierwszych zderzeń z rzeczywistością.
Nominację otrzymała również Małgorzata Lebda – poetka, ultramaratonka i miłośniczka rzek, uhonorowana m.in. Nagrodą Literacką Gdynia i Nagrodą im. Wisławy Szymborskiej za swoje tomy poetyckie. Oszczędny i sensualny debiut prozatorski Łakome (Wydawnictwo Znak) łączy wrażliwość na naturę, której częścią jest człowiek, z inwencją językową. Autorka tworzy wielowarstwową opowieść o sile żywiołów, zachłanności na życie i prywatnym kosmosie w momencie próby.
Piąta z nominowanych – Ishbel Szatrawska – jest dramatopisarką i teatrolożką. Publikowała m.in. w „Dialogu” i „Polityce”. Sztuki Totentanz. Czarna noc, czarna śmierć czy Żywot i śmierć pana Hersha Libkina z Sacramento w stanie Kalifornia przyniosły jej uznanie krytyków. Debiutancka powieść Szatrawskiej Toń (Wydawnictwo Cyranka) opowiada o dziejach kilku pokoleń rodziny związanej z dawnymi Prusami Wschodnimi, gdzie od wieków mieszały się tożsamości polska, mazurska, niemiecka i litewska. Śledzimy losy bohaterów i bohaterek, począwszy od czasów wojny, aż do współczesności, kiedy rozgrywa się najnowszy dramat uchodźców.
Fundatorem nagrody jest Miasto Kraków, a partnerami przedsięwzięcia są Fundacja Tygodnika Powszechnego i Krakowskie Biuro Festiwalowe – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO.
