28 października 2010 „Spokój doskonały” w Polsce
Do polskiego czytelnika trafiła właśnie, wydana nakładem Świata Książki, kolejna powieść Amosa Oza Spokój doskonały (wydanie oryginalne z 1982). Książka izraelskiego pisarza opowiada o życiu w kibucu i o pokoleniowym konflikcie. To świadectwo marzenia o „prawdziwej” wspólnocie i zniechęcenia jej zastałymi formami; wspomnienie dawnych ideałów izraelskiego społeczeństwa i równoczesna ich krytyka.
W nowej powieści Oza najbardziej intrygują nierozstrzygalne antynomie i nierozwiązywalne w swojej istocie problemy, przed jakimi stają bohaterowie – obraz kibucu, w którym rozgrywa się akcja powieści, pozostaje do końca niejednoznaczny, nie do rozpisania w ramach prostych etycznych czy politycznych opozycji. Po raz kolejny Oz dba o to, by imiona jego bohaterów i nazwy fikcyjnych miejsc łączyły się w naturalny sposób z autentycznymi nazwiskami i historycznymi wydarzeniami. Dzieło izraelskiego pisarza opiera się – jak zwykle zresztą – wszelkim uproszczeniom; tam, gdzie zachodzi niebezpieczeństwo spłycenia narracji, w porę zostaje wprowadzony zewnętrzny czynnik (niespodziewane wydarzenie, nowa postać), który rozbija czytelnicze uprzedzenia i domysły, zmusza do nieustannego ponawiania refleksji nad tożsamością współczesnego człowieka.
Również bohaterowie książek Oza pozostają w dużej mierze nieprzewidywalni. Autor opisuje i dokumentuje ich zachowanie, pozostawiając jednak miejsce na liczne niedopowiedzenia; nie każda reakcja, zdaje się mówić pisarz, powinna być wyjaśniona przez tekst.
Ten element zaskoczenia i nieprzewidywalności oraz ściśle ograniczona przestrzeń narracji łączą Spokój doskonały z inną książką izraelskiego twórcy, wydaną w Polsce w tym samym roku. Opublikowane przez Rebis Sceny z życia wiejskiego to zbiór opowiadań osadzonych w przestrzeni fikcyjnej izraelskiej wsi, gdzie misternie upleciona sieć zdarzeń i zjawisk zdaje się przede wszystkim tłem dla sugestywnych niedopowiedzeń.
