26 maja 2011 Higieniści. Z dziejów eugeniki Macieja Zaremby po polsku!
10 maja nakładem Wydawnictwa Czarne do księgarń trafiła książka Higieniści. Z dziejów eugeniki Macieja Zaremby Bielawskiego, którego gościliśmy w Krakowie podczas 2. edycji Festiwalu Conrada (wziął udział w dyskusji pt. Myślenie na żywo: O czym nie można mówić, o tym trzeba dyskutować).
Zaremba w 1969 r. wyemigrował do Szwecji. Dzisiaj jest tam jednym z najbardziej cenionych dziennikarzy. W 1997 r. w swoich bezkompromisowych artykułach w jednym z największych dzienników Szwecji zbulwersował kolektywną świadomość kraju, który zwykł przymykać oczy na ciemne strony swojej historii - ujawnił, że Szwecja przez 40 lat, aż do 1976 r. prowadziła politykę przymusowej sterylizacji. Stąd pomysł książki o historii eugeniki na świecie, która trafia właśnie w ręce polskiego czytelnika (przekładu z języka szwedzkiego dokonał Wojciech Chudoba).
Higieniści… to rozbudowana książkowa wersja tamtych tekstów, wzbogacona o eseje dotyczące historii eugeniki, jej propagatorów, przeciwników i fanatyków, działających w krajach tak różnych, jak Stany Zjednoczone, Trzecia Rzesza, Szwecja czy Japonia. Zaremba pokazuje, że utopia uszlachetnienia ludzkości metodą hodowli ma długą i zaskakującą tradycję. Hołdowali jej także w latach 30. wybitni i postępowi Polacy, m.in. Tadeusz Boy-Żeleński i wielu znanych lekarzy. W rozdziałach napisanym specjalnie do polskiego wydania autor próbuje zrozumieć, co nimi kierowało i dlaczego nie znaleźli w Polsce posłuchu.
Książka Macieja Zaremby jest przerażającą opowieścią o tym, jak przewrotna może być myśl ludzka. Program eliminacji 'niepotrzebnych' jednostek nie był wynalazkiem Hitlera, tylko ostatecznym spełnieniem znacznie wcześniejszej myśli eugenicznej. W XIX i XX wieku tysiące ludzi padły ofiarą pseudonaukowej eugeniki motywowanej albo 'dobrem' zainteresowanych (żal nam niewidomego, bo nie widzi), albo dobrem społeczeństwa (nic nam z tych bytów, mamy tylko wydatki) – pisał na temat książki Zaremby ks. Adam Boniecki.
Maciej Zaremba - szwedzki dziennikarz polskiego pochodzenia, publicysta, tłumacz (poezja Zbigniewa Herberta). Po maturze, w 1969 r., razem z matką, babcią i braćmi wyemigrował do Szwecji. Roznosił przesyłki, był salowym w szpitalu, operatorem dźwigu na budowie - tak poznawał życie i język. Studiował historię filmu i historię idei. Jako dziennikarz rozpoczął pracę w 1981 pisząc reportaże z Polski na temat powstającej Solidarności. Obecnie pracuje dla szwedzkiego dziennika Dagens Nyheter, zajmuje się kulturą i polityką. Jedną ze znaczących publikacji był jego tekst po śmierci Jana Pawła II. Jego publikacje to jednocześnie niezwykle wnikliwe eseje na temat mentalność Szwedów. Za swe publikacje otrzymał wiele nagród, m.in. Nagrodę Szwedzkiej Izby Adwokackiej oraz, kilkakrotnie, Nagrodę Akademii Szwedzkiej (tej samej, która przyznaje Literacką Nagrodę Nobla). Żoną Macieja Zaremby jest znana także w Polsce szwedzka pisarka Agneta Pleijel.
