22 lutego 2021 Diagnozy i prognozy dla rynku książki. Publikujemy podsumowanie Kongresu Książki
Jakie wyzwania stoją przed branżą książki? Z jakimi problemami mierzą się twórcy i wydawcy? Jak poprawić warunki pracy freelancerów? Zapraszamy do lektury podsumowania pierwszej edycji Kongresu Książki – dokumentu, który prezentuje wielogłos rodzimego rynku książki i reprezentantów różnych środowisk z nim związanych.
Idea stworzenia inicjatywy, która łączyłaby wszystkich aktorów rynku książki i umożliwiała im twórczy dialog, kiełkowała w środowisku literackim od dłuższego czasu. Od 2015 roku platformą takich spotkań były wydarzenia organizowane w ramach Przemysłów Książki podczas Festiwalu Conrada. Jednak ze względu na rosnące potrzeby środowiska organizatorzy postanowili rozwinąć tę formułę i stworzyć cykliczne forum dialogu między reprezentantami rynku książki, czyli Kongres Książki, którego pierwsza edycja odbyła się w październiku 2020 roku.
W szczególnym czasie pandemii udało nam się zgromadzić przed monitorami cenionych autorów, wydawców, ilustratorów, tłumaczy, księgarzy, bibliotekarzy, edukatorów, aktywistów, promotorów czytelnictwa i przedstawicieli wybranych instytucji literackich oraz stowarzyszeń twórczych. W ramach cyklu paneli Okrągłe stoły reprezentanci branż podjęli próbę diagnozy najpoważniejszych problemów polskiego rynku książki, proponując jednocześnie zmiany, zarówno oddolne, jak i systemowe. Tak powstały Karta dobrych praktyk orazRekomendacje Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Mamy ogromną przyjemność zaprezentować wyniki spotkań i analiz, które zostały zebrane w formie syntetycznego dokumentu. Co w nim znajdziemy? Między innymi postulaty branżowej solidarności, wprowadzenia ustawy o jednolitej cenie książki, uregulowania rozbieżności w wysokościach stawek twórców czy wadliwego systemu dystrybucji. „Nie jesteśmy przeciwnikami. Mamy wspólne interesy i musimy razem o nie zawalczyć” – powtarzali na spotkaniach i wydawcy, i twórcy.
W swojej pracy autorzy mierzą się z rozmaitymi trudnościami natury prawnej, dlatego w dokumencie zamieściliśmytakże przewodnik po meandrach prawnoautorskich, w którego tworzenie zaangażowani byli m.in. Zygmunt Miłoszewski oraz mecenas Michał Markiewicz. Na zlecenie Krakowa Miasta Literatury UNESCO kancelaria radców prawnych Markiewicz&Sroczyński przygotowała umowy modelowe dla pisarzy i pisarek (na tekst autorski, książkę, adaptację teatralną oraz wykład), które także zostały udostępnione w niniejszym podsumowaniu Kongresu.
„W całym tym fenomenie zwanym literaturą to właśnie czytanie jest jego istotą” – pisała w Czułym narratorze Olga Tokarczuk. Również podzielamy ten pogląd, dlatego układając program Kongresu położyliśmy mocny akcent na dobrą edukację kulturalną i czytelniczą już na poziomie przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W dokumencie księgarze i bibliotekarze znajdą wnioski z tych spotkań i przegląd wartościowej literatury dla dzieci i młodzieży, która może wzbogacić ich ofertę książkową. Z kolei nauczyciele odnajdą w dokumencie propozycje darmowych scenariuszy lekcyjnych poświęconych prawu autorskiemu, które umożliwią nawet najmłodszym twórcom uświadomić sobie wartość swojej pracy literackiej i sposoby jej ochrony.
Poruszone w Karcie Dobrych Praktyk tematy i wnioski z dyskusji zaznaczają bardzo szerokie pole do dalszej dyskusji i mnogość zagadnień, które wymagają usprawnienia i rewizji. Wierzymy, że dokument może stać się pozytywnym impulsem do podjęcia dalszych działań związanych z funkcjonowaniem rynku książki, a także przyczynkiem do dalszego jednoczenia się środowiska literackiego w kolejnych latach. Mamy nadzieję na kolejne twórcze spotkanie już za kilka miesięcy na Festiwalu Conrada, a tymczasem – zachęcamy do lektury i dzielenia się wrażeniami na naszych social mediach. Podsumowanie Kongresu i Kartę Dobrych Praktyk można przeczytać na stronie Krakowa Miasta Literatury UNESCO: http://bit.ly/Kongres_Ksiazki_2020
Kongres Książki jest inicjatywą otwartą, której współtwórcą może być każda osoba związana zawodowo z polskim rynkiem książki. Jeśli masz propozycję debaty, skontaktuj się z nami: kontakt@miastoliteratury.pl
Kongres Książki powstał we współpracy ze środowiskami twórczymizrzeszonymi w Stowarzyszeniu Unia Literacka, Stowarzyszeniu Tłumaczy Literatury, Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich oraz IBBY. Organizatorem Kongresu Książki jest KBF, operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO oraz współorganizator Festiwalu Conrada.
