14 grudnia 2012 Literacki Kraków na łamach hiszpańskiego ABC
W tym nadwiślańskim mieście festiwale następują po sobie niemal równolegle do pór roku. Pośród nich szczególne miejsce zajmuje literacki Festiwal Conrada (…) Kraków, ze swą ogromną spuścizną architektoniczną i artystyczną jest dziś niezwykłym centrum, o ambicjach skupienia w jednym miejscu nie tylko tego, co dzisiejsza kultura europejska ma najlepszego, ale też sięgnięcia do innych krajów i kontynentów - pisze Mercedes Monmany, która dla czytelników hiszpańskiego magazynu ABC relacjonowała wydarzenia tegorocznego Festiwalu Conrada.
Przeczytaj cały tekst:
Mercedes Monmany - jest krytykiem literackim, specjalizuje się w literaturze współczesnej, w szczególności europejskiej. Ekspert w dziedzinie zarządzania kulturą, wydawca i doradca wydawniczy, konsultantka festiwali literackich. Krytyk literacki w głównych hiszpańskich dziennikach i czasopismach, członkini rad redakcyjnych licznych czasopism poświęconych kulturze, m.in. Sibila de Sevilla, Revista de Libros czy La Alegría de los Naufragios. Tłumaczyła dzieła autorów takich, jak Leonardo Sciascia, Attilio Bertolucci, Francis Ponge i Philippe Jaccottet.
ABC to najstarszy dziennik w Madrycie założony w 1903 r. przez Torcuato Luca de Tena y Álvarez-Ossorio. Szybko stał się najpopularniejszym dziennikiem hiszpańskim, sprzedawanym na terenie całego kraju. Podczas wojny domowej madrycką siedzibę redakcji zajęło lewicowe, republikańskie ugrupowanie. Za czasów dyktatury Franco dziennik wrócił w ręce prawowitych właścicieli. Do śmierci Franco w 1975 r. gazeta plasowała się na pierwszym miejscu pod względem nakładu. Należy do grupy wydawniczej Vocento wydającej także szereg gazet regionalnych. Codziennie sprzedaje się w nakładzie blisko 300 tys. egzemplarzy.
Literacki Kraków
Orhan Pamuk był gwiazdą Festiwalu Conrada, który odbył się w Krakowie. Muzeum Niewinności było obecne podczas inauguracyjnej przemowy noblisty.
Kraków, ze swą ogromną spuścizną architektoniczną i artystyczną jest dziś niezwykłym centrum, o ambicjach skupienia w jednym miejscu nie tylko tego, co dzisiejsza kultura europejska ma najlepszego, ale też sięgnięcia do innych krajów i kontynentów. Nie powinno to nikogo dziwić: tysiącletnie serce do wczoraj niemal prześladowanej Polski, siedziba słynnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, jednego z najstarszych na świecie, gościło w swojej historii niejednego pisarza pokroju autora Jądra ciemności, Josepha Conrada. Tu przecież mieszkali Czesław Miłosz i Wisława Szymborska; dwoje z najsłynniejszych noblistów polskich w dziedzinie literatury.
W Małopolsce, należącej do dawnej i mitycznej Galicji z czasów Cesarstwa austro-węgierskiego, którą dziś dzielą między sobą Polska i Ukraina, przyszli na świat niezapomniani twórcy: Joseph Roth, Soma Morgenstern, Andrzej Kuśniewicz, Stanisław Lem, Bruno Schulz, Leopold von Sacher-Masoch, Tadeusz Kantor, Zbigniew Herbert, Sławomir Mrożek, Henry Roth i Otto Preminger, podobnie jak jeden z najpoważniejszych polskich kandydatów do literackiego Nobla, poeta i eseista Adam Zagajewski.
Punkt zaczepienia
W tym nadwiślańskim mieście festiwale następują po sobie niemal równolegle do pór roku. Pośród nich szczególne miejsce zajmuje literacki Festiwal Conrada, którego hasłem przewodnim w tym roku było Think: Literature! Zadanie inauguracji tegorocznej edycji przypadło nobliście Orhanowi Pamukowi, który odniósł się do swojej podwójnej kondycji twórcy pomiędzy Wschodem a Zachodem, jak również do konieczności odnalezienia, pomimo jego ciągłych podróży i pobytów zagranicznych, stałego literackiego miejsca odniesienia. W jego przypadku jest to jego rodzinny Stambuł: „Moja wyobraźnia wymaga, bym przebywał w tym samym mieście. Na tej samej ulicy, w tym samym domu, patrząc wciąż na to samo”, powiedział. „Los Stambułu to jednocześnie mój los. Jestem związany z tym miastem, ponieważ to ono mnie stworzyło takim, jakim jestem”.
Przywołane wrażenia
Pamuk, z wykształcenia architekt, opowiedział z wielką pasją o swych ostatnich książkach: Pisarzu naiwnym i sentymentalnym (ABC Cultural 29/10/2011) oraz Muzeum Niewinności (ABC Cultural 03/10/2009) i o swoim własnym Muzeum Niewinności w Stambule. „Napisałem tę powieść kolekcjonując przedmioty, które opisuję w książce. Muzeum nie jest odbiciem powieści, zaś powieść nie jest objaśnieniem muzeum, choć oba są silnie powiązane”.
Dla pisarza wartość muzeum zawiera się nie tyle w naturze każdego z wystawionych przedmiotów, lecz raczej w jego możliwości równoległego przywołania emocji związanych z lekturą: „Gdy czyta się książkę, wspomina się uczucia, efekty, które ten tekst w nas wywołuje; choć nie tyle tekst sam w sobie, co uczucia, które w nas wytworzył. Stąd celem muzeum było przede wszystkim przywołać wrażenie podobne do tego, które odczuwa się czytając książkę”.
W Festiwalu Conrada 2012 wziął również udział Węgier Péter Estérhazy, wspaniała bezpaństwowa pisarka i eseistka z Bałkanów Dubravka Ugresic, Czech Michal Viewegh, Amerykanin Robert D. Kaplan oraz Angielka Jeanette Winterson. Z kolei najlepsze, co ma do zaoferowania współczesna literatura i myśl polska, reprezentowali Zygmunt Bauman, Dorota Masłowska, Marek Bieńczyk, Jacek Dehnel, Michał Witkowski i Andrzej Stasiuk.
